9 Temmuz 2017 Pazar

Hava Postası Flamları

1928 yılında arap alfabesinin bırakılıp yeni alfabeye geçilmesi sırasında kurulan millet mektepleri adlı yaygın öğretim sistemi ile bir kaç yıl içinde ülkemizde okuz yazar sayısı katlanarak arttı. Okur yazarlığın artması sonrası posta idaremiz eğitim atılımına destek vermek için postadan geçen gönderilere flam veya slogan kaşesi dediğimiz kaşeleri uygulamaya başladı. 1929-1932 yılları arasında yapılan flam uygulamaları arasında, bir örneği aşağıda görülen "Tayyare büyük bir kuvettir" sloganlı, hava postası değilse de havacılık konulu, bir kaşede bulunmaktadır. Flam 1929 yılında Bursa'dan Saraybosna'da bulunan 15. yüzyıldan kalma bir kervansaray olan Kolobara Hanına gönderilmiş bir zarf üzerine uygulanmış.


1930 yılı Mayıs ayında Luft Hansa uçak şirketi ile posta idaremiz arasında yapılan sözleşme uyarınca başlayan Berlin-İstanbul hava postası taşımacılığı başladıktan sonra bu seferler ile ülkemize gelen hava postası gönderilerine "Tayyare postası çok süratlidir" sloganlı bir kaşenin kırmızı mürekkep ile uygulandığı görülmektedir. Oldukça kısa süren bu uygulamanın alman hava yolu şirketi Luft Hansa tarafından yapıldığı düşüncesindeyim. Aşağıda ülkemize Mayıs ayında uçuşların başladığı ilk günlerde ülkemize gönderilen bir alman hava postası kartı (Luftpostkarte) üzerinde söz konusu sloganlı kaşe görülmektedir.



İsveç başkenti Stokholm'den Almanya'ya 15 Mayıs 1930 tarihinde başlayan uçuşlar anısına hazırlanan ilginç zarfta ülkemize gönderilmiş. Zarfa aynı slogan kaşe görülüyor, ayrıca posta idaremizin yeni harfler ile çift türkçe ve fransızca çift dilde hazırladığı "Talep olunmamıştır" ve "İADE" kaşeleride bulunmaktadır.


Posta idaremiz tarafından türkçe ve fransızca iki dilde hazırlanan bir diğer flam kaşesinde ise dikdörtgen bir çerçeve içinde "Mektuplarınızı tayyare postasıyla gönderiniz" sloganı bulunmaktadır. Bir tanesi daha büyük bir dikdörtgen içinde daha büyük harfler ile hazırlanmış olmak üzere, bu kaşenin iki farklı tipi bulunmaktadır ve kaşeler yurtdışından gelen posta gönderileri dahil bütün gönderilere uygulanmıştırlar.

1829 yılında yapılan Edirne Antlaşması sonrası, 1830 yılında Yunanistan devletinin kuruluşunun yüzüncü yılı anısına çıkarılan pul ile Bodrum'un komşusu İstanköy adasından ülkemize gönderilen zarf üzerinde Mektuplarınızı tayyare postasıyla gönderiniz sloganlı kaşenin birinci tipi görülmektedir.


Cumhuriyetimizin kuruluşu sonrası demiryollarını geliştirmek için yapılan atılımının önemli bir adımı olan Sivas hattının açılması anısına, posta idaremizin çıkardığı üstbaskılı pullar ile yollanan taahütlü zarfta da kaşenin birinci tipi uygulanmış.


Pulsuz gönderilmiş resmi yazışma zarfında Mektuplarınızı tayyare postası ile gönderiniz sloganlı kaşenin daha büyük harfler ile hazırlanan ikinci tipi bulunmaktadır.





Değerli filatelistimiz Ozan Kuntay koleksiyonundan yanda görülen kartpostalda ise, sloganda "Mektuplarınızı tayyare postası ile gönderiniz" şeklinde küçük bir değişiklik ile ama çerçevesiz olarak hazırlanmış üçüncü tipte kaşenin uygulandığı görülmektedir.