8 Ocak 2017 Pazar

İstanbul Kahire uçuşu - İlk Türk hava postası

1914 yılı başında Enver Paşa Savaş Bakanı olunca Osmanlı egemenliği altında olan halkları ve yabancı devletleri etkileyebilmek amacı ile İstanbul - Kahire arasında 2500 kilometreye yakın uzunlukta bir uçuş yapılmasını istedi, elde bulunan uçaklar ile bunun olanaksıza yakın derecede riskli olduğu kendisine anlatıldı ise de dinlemedi. 
Bütün pilotlarımızın gönüllü olduğu bu uçuş için seçilen Fethi Bey Muavenet-i Milliye isimli Bleriot XI/B, Nuri Bey Prens Celalettin isimli Deperdussin tipi uçak ile 8 Şubat 1914 'te İstanbul'dan yola çıktılar. Balkan savaşları sırasında çok başarılı olan bu tecrübeli pilotlarımızın her ikisi de yolda uçaklarının düşmesi ile hayatlarını kaybettiler. Yola çıkan pilot Salim Beyin (daha sonra İlkuçan) kullandığı üçüncü uçak olan Ertuğrul da Edremit açıklarında denize düşünce, Edremit adı verilen dördüncü uçak gemi ile Beyrut'a gönderildi, Salim Bey Beyrut'tan İskenderiye'ye uçarak seferi tamamladı.
Yeşilköy uçuş okulunda İstanbul-Kahire uçuşunun başlaması öncesi pilotlarımız ve yolcuları
Servet-i Fünun dergisinde çıkan yazıdan
Yeşilköy uçuş okulunda İstanbul-Kahire uçuşunun başlaması öncesi pilotlarımız ve yolcuları

Yeşilköy uçuş okulunda İstanbul-Kahire uçuşunun başlaması öncesi İttihat Terakki liderleri
Servet-i Fünun dergisinde çıkan "Osmanlı tayyareleri ehrama doğru" başlıklı yazıdan
Yeşilköy uçuş okulunda İstanbul-Kahire uçuşunun başlaması öncesi İttihat Terakki liderleri


Osmanlı döneminde hayatlarını kaybeden pilotlar anısına basılan hatıra kartpostalı
Hayatlarını kaybeden pilotlarımız anısına Osmanlı döneminde basılan hatıra kartpostalı


İlk Türk hava postasını taşıyan pilot Nuri Bey
İlk Türk hava postasını taşıyan
pilot Nuri Bey 

Bu uçuş sırasında pilot Nuri Bey uçağını indirmek zorunda kaldığı Lefke'nin posta müdürü tarafından verilen iki posta torbasını, 9 Şubat 1914 günü Bursa-Lefke'den Bileciğe kadar Prens Celalettin adlı uçağında taşıdı ve böylece ülkemizde ilk hava posta taşıması gerçekleştirilmiş oldu. Uçakta taşınan mektuplardan bir tanesi Nuri Bey tarafından Tasvir-i Efkar gazetesine gönderilmiş ve ilgili haber ile birlikte yayınlanmıştır.






PTT idaremiz hava yolu ile posta taşınması anısına 18 Ekim 1969 tarihinde ilk uçak postasını anma serisini çıkardı, neden 18 Ekim  ve neden elli beşinci yıl diye insan düşünmeden edemiyor. Pulların bir tanesinde Tasvir-i Efkar gazetesine gönderilen mektubun resmi, diğerinde mektubu taşıyan uçağın resmi bulunuyor.


2001 yılında Türk Hava Kuvvetleri Bleriot tipi uçağın bir benzerini yeniden yaparak, aynı rotada "Altın kanatlar" adını verdiği bir anma uçuşu projesi gerçekleştirdi. Hava Kuvvetlerimizin bu uçuşu nedeni ile PTT bir anma serisi çıkardı, pul serisi dışında ayrıca bir antiye kart, kartpostallar çıkarıldı ve flam uygulamaları yapıldı. 

Hayatını kaybeden pilotumuz Fethi Bey için Osmanlı döneminde yazılan şiir ile flam uygulaması
Hayatını kaybeden pilotumuz Fethi Bey için Osmanlı döneminde yazılan şiir ile flam uygulaması

PTT 2006 yılından başlayarak çıkardığı Uçaklar konulu seride, ilk Türk hava postası taşımasında kullanılan Prens Celalettin isimli Deperdussin model uçağın ve İstanbul-Kahire uçuşunun diğer uçağı Muavenet-i Milliye uçağının resimlerine yer verdi.





2014 yılında PTT İstanbul-Kahire uçuşu sırasında hayatını kaybeden donanma pilotu Fethi Bey anısına bir anma bloğu çıkardı ise de ilk Türk hava postasının yüzüncü yılı anısına herhangi bir uygulama yapılmadı. Belki 2019 yılında bir gün...